Đến với khu vực miền núi phía Tây thành phố Đà Nẵng, du khách sẽ có cơ hội thưởng thức điệu múa Tung tung, da dá đầy sức sống của đồng bào Cơ Tu. Một Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận theo Quyết định số 2684/QĐ-BVHTTDL, ngày 25/8/2014.
ĐIỆU MÚA CỦA NIỀM TIN VÀ KHÁT VỌNG
Tung tung, da dá là nghệ thuật múa cổ truyền có từ bao đời của dân tộc Cơ Tu sinh sống tại các xã miền núi phía Tây của thành phố Đà Nẵng. Được hình thành từ cuộc sống lao động và đấu tranh sinh tồn giữa con người với thiên nhiên, Tung tung, da dá gắn liền với những nghi thức và tín ngưỡng thờ cúng thần linh, đồng thời chất chứa giấc mơ của người Cơ Tu về cuộc sống thanh bình, ấm no hạnh phúc.
Tung tung, da dá là điệu múa cho thấy sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa nam thanh nữ tú, thể hiện sự hài hòa giữa hai thái cực âm – dương, giữa sức mạnh và mềm mại, tượng trưng cho sự cân bằng trong vũ trụ và trong cộng đồng. Tất cả cùng múa và nhịp bước vòng tròn, ngược chiều kim đồng hồ, sôi động, rộn ràng trên nền tiếng trống, cồng chiêng vang vọng nơi đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ.
Múa tung tung diễn tả, tái hiện cảnh đi săn thú, là điệu múa của nam giới, điệu múa mừng chiến thắng. Khi tham gia múa, nam thanh niên Cơ Tu đóng khố truyền thống; mình trần hoặc khoác thêm chiếc áo choàng thổ cẩm; đầu quấn khăn trang trí bằng lông chim, vỏ sò, nanh thú; tay nắm chắc những vũ khí, như khiên, dao, mác… thực hiện các động tác múa sôi động với những bước nhảy mạnh mẽ, động tác vung tay dứt khoát thể hiện sức mạnh cường tráng và tinh thần dũng cảm của trai làng Cơ Tu. Người đàn ông Cơ Tu vừa múa vừa cất tiếng hú vang xa mô phỏng tiếng thú rừng thể hiện niềm vui sướng của cuộc sống tự do, phóng khoáng giữa núi rừng, đồng thời gửi gắm khát vọng chinh phục thiên nhiên, bảo vệ buôn làng bình yên.
Hỗ trợ cho đội múa là những người đàn ông khác mang các nhạc cụ, như trống dài, chiêng…, vừa gõ vừa có những động tác biểu diễn, như cúi khom lưng, rồi vặn cơ thể mạnh mẽ đầy chất tâm linh.
Múa da dá là vũ điệu của nữ giới. Điệu múa này được bắt nguồn từ những động tác dâng lễ vật từ thời xa xưa. Người phụ nữ Cơ Tu mặc váy dài và áo bằng vải thổ cẩm nhiều hoa văn, trang sức bằng những chuỗi cườm, vòng mã não sặc sỡ. Khi múa, hai tay người nữ đưa ngang vai, cẳng tay gấp vuông góc, lòng bàn tay ngửa và các ngón tay duỗi thẳng hướng về sau – động tác này tạo dáng như đôi cánh chim đang nâng lễ vật dâng lên trời, đồng thời thể hiện sự sẵn sàng đón nhận điều thiêng liêng ban xuống.
ĐIỆU MÚA CỦA BẢN SẮC VÀ NIỀM TỰ HÀO
Đối với đồng bào Cơ Tu, Tung tung, da dá không chỉ là một điệu múa dân gian đơn thuần mà còn là “linh hồn” của văn hóa bản địa, biểu tượng cho niềm tự hào và sức sống mãnh liệt của dân tộc giữa đại ngàn Trường Sơn. Đây không chỉ là hình thức nghệ thuật trình diễn, mà còn là phương tiện quảng bá văn hoá, giúp du khách hiểu hơn về đời sống tinh thần phong phú của người Cơ Tu.
Hàm chứa những giá trị cốt lõi về tín ngưỡng và nhân sinh, điệu múa Tung tung, da dá là biểu tượng của lòng biết ơn trời đất và tổ tiên, của tinh thần đoàn kết và sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên. Mỗi nhịp trống, mỗi động tác múa như kể lại câu chuyện về lịch sử tộc người, về truyền thống được gìn giữ và trao truyền qua bao thế hệ. Bởi vậy, Tung tung, da dá được ví như cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, khơi dậy niềm tự hào và ý thức bảo tồn di sản trong thế hệ trẻ Cơ Tu hôm nay.
Tung tung, da dá còn là vũ điệu của niềm vui và sức sống cộng đồng – nơi con người gửi gắm ước vọng mùa màng tươi tốt, khích lệ tinh thần lao động sản xuất, là dịp để trai gái bày tỏ tình yêu đôi lứa, tình yêu quê hương và làng bản.
ĐIỆU MÚA KẾT NỐI DU KHÁCH THẬP PHƯƠNG
Hiện nay, Tung tung, da dá xuất hiện trong tất cả sinh hoạt đời sống, lễ nghi của đồng bào Cơ Tu. Tại các lễ hội truyền thống của người Cơ Tu như: Lễ hội mừng lúa mới, lễ hội tạ ơn rừng, lễ hội cúng thần núi, thần rừng, lễ kết nghĩa, lễ hội mừng Gươl mới,… múa Tung tung, da dá là hoạt động sinh hoạt cộng đồng sôi nổi, thu hút đông đảo người dân và du khách cùng tham gia. Trong không gian lễ hội, tiếng trống chiêng vang vọng hòa cùng bước chân nhịp nhàng giúp con người quên đi mệt nhọc, xua tan ưu phiền.
Du khách còn có thể trải nghiệm điệu múa truyền thống này tại các làng du lịch cộng đồng: Za Ra (xã Bến Giằng), Bhơhôồng (xã Sông Kôn), ĐhRôồng (xã Đông Giang), Ta Lang (xã Avương), Pơr’ning (xã Tây Giang); Làng Văn hóa Truyền thống Cơ Tu (xã Tây Giang), làng du lịch sinh thái Pơ mu (xã Hùng Sơn); Trung tâm Văn hóa du lịch cộng đồng Tà Lang – Giàn Bí (phường Hải Vân), làng Toom Sara Đà Nẵng (xã Hoà Vang), Khu du lịch Cổng trời Đông Giang (xã Bến Hiên)… Kết hợp vừa thưởng ngoạn cảnh quan núi rừng, vừa tìm hiểu đời sống văn hóa đặc sắc của người Cơ Tu, thưởng thức rượu cần, ẩm thực núi rừng, học dệt thổ cẩm và đan lát cùng người dân địa phương.
Tung tung, da dá được ví như là tuyệt tác, là nghệ thuât và là biểu tượng của văn hóa truyền thống Cơ Tu, vũ điệu ấy là chất men nghệ thuật làm say lòng người qua bao mùa lễ hội. Nếu có dịp đến với vùng núi phía Tây Đà Nẵng, hãy một lần hòa mình vào vòng múa Tung tung, da dá, để cảm nhận sức sống mãnh liệt và vẻ đẹp tâm hồn của đồng bào Cơ Tu giữa đại ngàn Trường Sơn.
TRUNG TÂM XÚC TIẾN DU LỊCH TP. ĐÀ NẴNG
