Tọa lạc ngay tại trung tâm của thành phố Đà Nẵng, Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng là điểm dừng chân không thể bỏ qua đối với du khách trên hành trình khám phá kho tàng di sản và văn hóa ở khu vực miền Trung và Tây Nguyên Việt Nam.
Bảo tàng hiện là nơi lưu giữ và trưng bày bộ sưu tập nghệ thuật điêu khắc tôn giáo được đánh giá phong phú và tiêu biểu nhất của vương quốc cổ Champa – một vương quốc từng tồn tại và phát triển rực rỡ trong hàng thập kỷ với nhiều di sản còn được bảo tồn và lưu giữ đến hôm nay như các đền tháp kì vỹ cùng nhiều di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đặc sắc khác.
LỊCH SỬ CỦA BẢO TÀNG
Quá trình thu thập những tác phẩm điêu khắc Champa bắt đầu từ những năm cuối thế kỷ XIX. Nhiều hiện vật đã được tìm thấy trong vùng Đà Nẵng, Quảng Nam và các tỉnh lân cận và được tập trung về địa điểm này, với tên gọi lúc đó là “công viên Tourane”.
Việc sưu tầm ghi dấu công lao của những người Pháp yêu ngành khảo cổ học, đặc biệt là của những người làm việc cho Trường Viễn Đông Bác Cổ của Pháp (L’École Française d’Extrême – Orient, viết tắt là EFEO). Một số hiện vật điêu khắc đã được chuyển về Pháp, một số khác được chuyển ra bảo tàng tại Hà Nội và bảo tàng tại Sài Gòn (nay là thành phố Hồ Chí Minh) nhưng phần nhiều những tác phẩm tiêu biểu vẫn còn để lại tại Tourane (tên gọi của Đà Nẵng lúc bấy giờ).
Ý tưởng xây dựng Bảo tàng để lưu giữ các tác phẩm điêu khắc Champa tại Đà Nẵng manh nha từ những năm 1902. Trong đó, phải kể đến đề án của EFEO với sự đóng góp lớn của Henri Parmentier, chủ nhiệm Khoa Khảo cổ của trường. Sau rất nhiều nỗ lực và cố gắng, toà nhà đầu tiên đã được khởi công xây dựng năm 1915, hoàn thành năm 1916 và mở cửa đón công chúng từ năm 1919.
Thiết kế tòa nhà ban đầu là của hai kiến trúc sư người Pháp, Delaval và Auclair, trên cơ sở gợi ý của Henri Parmentier về việc sử dụng một số đường nét của các đền tháp Champa. Mặc dù trải qua nhiều lần mở rộng nhưng những đặc trưng kiến trúc ban đầu hầu như còn được giữ nguyên vẹn cho đến ngày nay sau hơn 100 năm.
Vào những năm 1930, Bảo tàng được thi công mở rộng lần thứ nhất. Không gian của toà nhà gần 1000m2 được bố trí thành những phòng trưng bày cơ bản định hình lộ trình tham quan đến ngày hôm nay, bao gồm: Trà Kiệu, Mỹ Sơn, Đồng Dương, Tháp Mẫm và các hành lang Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Kon Tum.
Đến năm 2016, thành phố thực hiện dự án trùng tu toàn bộ các tòa nhà và chỉnh lý, nâng cấp các phòng trưng bày. Mục đích của dự án nhằm liên kết các tòa nhà của bảo tàng thành một lộ trình tham quan tổng thể. Trong đó, phần không gian trưng bày chính trưng bày các bộ sưu tập điêu khắc Champa, còn lại là các phòng chuyên đề về Văn khắc, Gốm, Âm nhạc, lễ hội và nghề truyền thống của một người Chăm tại Ninh Thuận hiện nay. Không gian dành cho biểu diễn và hoạt động giáo dục được đặt ở tầng hai và khu dịch vụ được cải tạo bố trí ở sân vườn.
Năm 2011, Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng đã được xếp vào danh sách các bảo tàng hạng 1 tại Việt Nam. Qua đó, khẳng định vai trò và những đóng góp của Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa Champa nói riêng và Việt Nam nói chung.
ĐỊA CHỈ, GIÁ VÉ, GIỜ MỞ CỬA VÀ THÔNG TIN CẦN BIẾT
- Địa chỉ: Số 02, đường 2 tháng 9, quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng
- Trang tin điện tử: chammuseum.vn
- Giờ mở cửa: Từ 7h30 – 17h00 hàng ngày
Miễn phí tham quan đối với các đối tượng sau:
- Công dân Việt Nam là người khuyết tật, có giấy xác nhận khuyết tật theo quy định pháp luật.
- Công dân Việt Nam thuộc diện được hưởng chính sách ưu đãi trong việc thụ hưởng văn hóa theo quy định hiện hành.
- Trẻ em dưới 16 tuổi và học sinh theo quy định của Luật Giáo dục năm 2019.
- Người cao tuổi là công dân Việt Nam từ đủ 60 tuổi trở lên.
- Khách ngoại giao.
Mức thu phí tham quan:
- 60.000 đồng/người/lượt đối với người Việt Nam và người nước ngoài, trừ các đối tượng được miễn hoặc áp dụng mức phí khác theo quy định.
- 20.000 đồng/người/lượt đối với công dân thường trú tại thành phố Đà Nẵng; sinh viên, học viên đang theo học tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp và cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
*Các trường hợp miễn, giảm thu phí vui lòng liên hệ Bảo tàng để được thông tin chi tiết.
- Liên hệ: Phòng Giáo dục – Truyền thông (Số điện thoại: (84-236) 3572935 / Email: gdtt-baotangcham@danang.gov.vn hoặc info.museumofchamsculpture@gmail.com)
Dịch vụ thuyết minh tự động (Audio guide)
- Bước 1: Truy cập vào hệ thống wifi tại Bảo tàng.
- Bước 2: Mở trình duyệt web và truy cập địa chỉ: https://chamaudio.com
- Bước 3: Lựa chọn ngôn ngữ (Việt, Anh hoặc Pháp) và hiện vật muốn nghe thông tin. Du khách có thể quét các mã vạch dán cạnh hiện vật hoặc theo trình tự tham quan được giới thiệu trong ứng dụng.
Dịch vụ hướng dẫn viên cho đoàn
- Phục vụ cho các đoàn từ 05 người trở lên, bằng các ngôn ngữ: Việt, Anh, Pháp.
- Thời gian phục vụ: Từ 7h30 đến 11h00 và 14h00 đến 17h00 hàng ngày.
- Các đoàn có hướng dẫn đi kèm hoặc có yêu cầu hướng dẫn bằng tiếng Anh và Pháp, vui lòng liên hệ trước ít nhất 03 ngày.
- Liên hệ: Phòng Giáo dục và Thuyết minh (Số điện thoại: (84-236) 3572935 / Email: gdtt-baotangcham@danang.gov.vn hoặc ecdchammuseum@gmail.com)
Café và quầy lưu niệm (tạm đóng cửa)
Nội quy tham quan
- Khách vào tham quan phải xuất trình vé tham quan Bảo tàng. Trang phục gọn gàng, lịch sự.
- Không mang theo vũ khí, chất nổ, chất dễ cháy, các chất độc hại như axit, chất ăn mòn, đồ đạc quá khổ và các vật dụng nguy hiểm khác vào Bảo tàng.
- Không mang hành lý có kích thước lớn vào Bảo tàng. Các loại hành lý xách tay trên 03 kg phải gửi tại quầy để hành lý (tiền và những vật phẩm có giá trị cao cần đem theo người).
- Không hút thuốc, mặc áo mưa, ăn uống trong các phòng trưng bày. Giữ vệ sinh chung và bỏ rác đúng nơi quy định. Không bán hàng rong trong khuôn viên Bảo tàng.
- Không mang theo băng rôn, biểu ngữ, vật nuôi vào Bảo tàng. Không gây ồn ào khi tham quan Bảo tàng.
- Không sờ vào hiện vật, không leo trèo, ngồi trên bục bệ trưng bày hiện vật trong Bảo tàng.
- Không sử dụng chân máy ảnh, đèn flash để chụp ảnh. Các chương trình quay phim, chụp ảnh đặc biệt phải được sự đồng ý của Lãnh đạo Bảo tàng.
- Không tự ý tổ chức các hoạt động vui chơi, văn hóa, văn nghệ trong khuôn viên Bảo tàng khi chưa được sự cho phép của Lãnh đạo Bảo tàng.
- Không trèo cây, bẻ cành, ngắt hoa, hái quả… trong khuôn viên Bảo tàng.
- Khách tham quan phải chịu trách nhiệm nếu gây ra tổn thất cho Bảo tàng.
KHÁM PHÁ BẢO TÀNG
Đến với Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng, du khách có cơ hội chiêm ngưỡng hơn 300 hiện vật trong đó có các bảo vật quốc gia và nhiều tác phẩm đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật điêu khắc Champa từ khoảng thế kỷ V đến XV, thể hiện qua nhiều chất liệu như sa thạch, đất nung, kim loại. Các hiện vật với các chủ đề về những vị thần Ấn Độ giáo và Phật giáo, biểu tượng phồn thực, các linh vật và các loại hình trang trí kiến trúc… phản ánh đời sống văn hóa, tôn giáo và thẩm mỹ đa dạng, đặc sắc của cư dân Champa xưa tại khu vực miền Trung Việt Nam.
Bộ sưu tập được phân thành 12 phòng tương ứng với các khu vực địa lý nơi bộ sưu tập được phát hiện, gồm: Trà Kiệu, Mỹ Sơn, Đồng Dương, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Tháp Mẫm, Bình Định, Kon Tum; và 04 phòng trưng bày chuyên đề là Văn khắc Champa, Gốm Sa Huỳnh – Champa, Lễ hội và Nghề truyền thống của đồng bào Chăm tại Ninh Thuận, Giới thiệu kết quả Khảo cổ học tại di tích Champa Phong Lệ (TP. Đà Nẵng).
Danang FantastiCity đã áp dụng công nghệ Scan 4D cho 04 phòng trưng bày được xem là quan trọng và tiêu biểu nhất bao gồm: Trà Kiệu, Mỹ Sơn, Đồng Dương và Tháp Mẫm.
Trong đó, có hình ảnh và thông tin giới thiệu 05 trên 06 bảo vật quốc gia hiện có tại Bảo tàng tính đến tháng 12/2022 gồm: Đài thờ Trà Kiệu, Đài thờ Mỹ Sơn E1, Tượng Laskmindra Lokeshvara / Tara, Đài thờ Đồng Dương (BTC 168), tượng Gajasimha
Thủ tướng Chính phủ vừa ký Quyết định số 73/QĐ-TTg ngày 18-1-2024 về công nhận Bảo vật quốc gia (đợt 12, năm 2023). Trong danh sách có 03 hiện vật thuộc bộ sưu tập đang lưu giữ tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng, nâng tổng số bảo vật quốc gia hiện đang trưng bày, lưu giữ tại Bảo tàng là 9 bảo vật.
Các hiện vật thuộc bộ sưu tập của Bảo tàng được công nhận gồm: Phù điêu Đản sinh Brahma Mỹ Sơn E1 (niên đại: thế kỷ VII – VIII, xuất xứ: Mỹ Sơn, Quảng Nam),Tượng Shiva Mỹ Sơn C1 (niên đại: thế kỷ VIII, xuất xứ: Mỹ Sơn, Quảng Nam), Phù điêu Apsara Trà Kiệu (niên đại: thế kỷ X; xuất xứ: Trà Kiệu, Quảng Nam).
Tham quan Bảo tàng cùng công nghệ Scan 4D chắc chắn sẽ mang lại cho du khách những trải nghiệm mới mẻ, thú vị trên hành trình khám phá các bộ sưu tập cũng như tìm hiểu về lịch sử, văn hóa của vùng đất và con người nơi đây.
Các nguồn tài liệu tham khảo:
1. Trang tin điện tử của Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng chammuseum.vn.
2. Các pa-nô thông tin và chú thích hiện vật tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng.
3. Sách Vibrancy in Stone – Masterpieces of the Da Nang Museum of Cham Sculpture.
4. Tập thông tin giới thiệu 20 hiện vật tiêu biểu tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng.
5. Bài thuyết minh các điểm đến du lịch trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
6. Cổng thông tin điện tử thành phố Đà Nẵng: https://danang.gov.vn/web/bao-tang-cham/
TRUNG TÂM XÚC TIẾN DU LỊCH ĐÀ NẴNG
